मोदीको तेस्रो प्रधानमन्त्रीकाल र नेपाल भारत सम्बन्ध

Advertisement

भारतीय प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीको तेस्रो प्रधानमन्त्रीकाल २०२४ मा सुरु भएको छ। यस अवधिमा, भारत र नेपालबीचको सम्बन्धलाई नयाँ आयाम दिन र दुई देशबीचको ऐतिहासिक, सांस्कृतिक, आर्थिक, र राजनीतिक सम्बन्धलाई थप प्रगाढ बनाउनका लागि महत्वपूर्ण कदम चाल्न सकिन्छ। मोदीको नेतृत्वमा भारतले छिमेकी पहिलो नीति अपनाएको छ, जसअन्तर्गत नेपालसँगको सम्बन्धलाई प्राथमिकतामा राखिएको छ।

मोदीको पहिलो र दोस्रो कार्यकालमा नेपाल र भारतबीच विभिन्न उतार-चढावका बावजूद, दुई देशबीचको सम्बन्ध मजबुत बनिरह्यो। धार्मिक, सांस्कृतिक र ऐतिहासिक नाताले गाँसिएको नेपाल र भारतबीचको सम्बन्ध केवल राजनीतिक धरातलमा मात्र सीमित छैन। यी देशहरूबीचको जनस्तरमा पनि गहिरो सम्बन्ध छ। मोदीको तेस्रो कार्यकालमा यसलाई अझै मजबुत बनाउने अवसरहरू रहेका छन्।

मोदीको तेस्रो कार्यकालमा नेपालसँगका प्रमुख मुद्दाहरूमा सीमा विवाद, व्यापारिक सम्बन्ध, ऊर्जा क्षेत्रको सहयोग, र पर्यटन प्रवर्धन मुख्य रूपमा रहेका छन्। सन् २०१५ को नाकाबन्दीले दुई देशबीचको सम्बन्धमा केही तनाव ल्याएको भए पनि पछिल्ला वर्षहरूमा सम्बन्धमा सुधार आएको छ। अबको प्राथमिकता भनेको विगतका गलतफहमिहरूलाई सुल्झाएर अगाडि बढ्नु हो।

सीमा विवादको समाधानका लागि, दुई देशले कूटनीतिक वार्ता र संवादलाई प्राथमिकता दिनुपर्ने देखिन्छ। सीमा विवादलाई समाधान गर्नका लागि दुबै देशले उच्चस्तरीय वार्ताका माध्यमबाट समाधान खोज्न सक्नेछन्। यसले मात्र दुई देशबीचको सम्बन्धलाई स्थायित्व र विश्वसनीयता दिन सक्छ।

Advertisement

आर्थिक सहयोगको सन्दर्भमा, भारत र नेपालबीच व्यापार र लगानीको क्षेत्रमा ठूलो सम्भावना छ। नेपालको ऊर्जा स्रोत, विशेष गरी जलविद्युत्, भारतका लागि महत्वपूर्ण छ। मोदीको तेस्रो कार्यकालमा दुई देशबीचको ऊर्जा सहयोगलाई अझ विस्तार गर्न सकिन्छ। यसले नेपाललाई ऊर्जा निर्यातमा आत्मनिर्भर बनाउन र भारतलाई स्वच्छ ऊर्जा प्राप्त गर्न मद्दत पुग्नेछ।

नेपाल र भारतबीचको व्यापारिक सम्बन्धलाई प्रोत्साहन गर्न दुबै देशले नीतिगत सुधार र आवश्यक पूर्वाधार निर्माणमा ध्यान दिनुपर्नेछ। नेपालका उत्पादनहरूको भारतमा पहुँच बढाउन र भारतीय लगानीकर्ताहरूलाई नेपालमा लगानी गर्न आकर्षित गर्नका लागि दुई देशबीचका व्यापारिक सन्धिहरूलाई परिमार्जन गर्न सकिन्छ।

पर्यटन क्षेत्र पनि दुई देशबीचको सम्बन्धलाई मजबुत बनाउन महत्वपूर्ण छ। धार्मिक पर्यटनले नेपाल र भारतबीचको सांस्कृतिक सम्बन्धलाई अझ गहिरो बनाउन सक्छ। मोदीको तेस्रो कार्यकालमा धार्मिक स्थलहरूको प्रचार-प्रसार र यातायात सञ्जाल सुधारका लागि संयुक्त प्रयासले पर्यटकहरूको संख्यामा वृद्धि गर्न सक्छ। विशेषगरी, रामायण सर्किट, बुद्धिस्ट सर्किट जस्ता परियोजनाहरूले धार्मिक पर्यटनमा ठुलो भूमिका खेल्न सक्छ।

मोदीको तेस्रो कार्यकालमा दुई देशबीचको रक्षा सहयोगलाई पनि थप प्रगाढ बनाउन सकिन्छ। भारत र नेपालबीचको रक्षा सम्बन्धलाई अझ सुदृढ गर्न दुबै देशले संयुक्त सैन्य अभ्यास, प्रशिक्षण कार्यक्रम, र सुरक्षाका क्षेत्रमा सहयोगलाई अगाडि बढाउन सक्नेछन्। यसले दुई देशबीचको रक्षा सम्बन्धलाई मजबुत बनाउन मद्दत पुर्‍याउनेछ।

नरेन्द्र मोदीको तेस्रो प्रधानमन्त्रीकालमा नेपाल-भारत सम्बन्धलाई नयाँ उचाइमा पुर्याउन महत्वपूर्ण अवसरहरू छन्। दुई देशबीचको ऐतिहासिक, सांस्कृतिक, आर्थिक, र राजनीतिक सम्बन्धलाई मजबुत बनाउन मोदीको नेतृत्वमा विभिन्न योजनाहरू अगाडि बढ्न सक्छन्। सीमा विवादको समाधान, व्यापारिक सम्बन्धको प्रगाढता, ऊर्जा क्षेत्रमा सहकार्य, र धार्मिक पर्यटनको प्रवर्धनमा ध्यान दिनाले दुई देशबीचको सम्बन्धलाई अझ मजबुत बनाउन सकिन्छ।

अन्त्यमा, मोदीको तेस्रो कार्यकालमा नेपाल र भारतबीचको सम्बन्धलाई थप मजबुत बनाउन दुवै देशले पारस्परिक सम्मान र सहकार्यको भावनालाई आत्मसात गर्दै अगाडि बढ्नु आवश्यक छ। यसले मात्र दुई देशबीचको सम्बन्धलाई दीर्घकालीन रुपमा स्थायित्व दिन सक्छ।

सम्बन्धित सामाग्री

दूधमा आत्मनिर्भर काभ्रे : ७० प्रतिशत आपूर्ति अन्यत्र जिल्लामा

मुगु केन्द्रविन्दु भएर दोस्रो दिन पनि भूकम्प

मुगुको कोटडाँडा आसपास केन्द्रविन्दु भएर भूकम्प

आज र भोलि विभिन्न १२ जिल्लामा भारी वर्षा हुने सम्भावना

अमेरिका र चीनबीच व्यापारसम्बन्धी सम्झौतामा हस्ताक्षर

कर नीतिविरुद्ध सुनचाँदी व्यवसायीहरूद्वारा चरणबद्ध आन्दोलनको घोषणा